Šta je to monopol? Ko je monopilista?
Pravo trgovanja koje poseduje samo monopolist naziva se monopol.
Pozivajući se prvo na etimologe, izraz monopol potiče od grčke kovanice, reči monos u značenju jedan i polein prodavati.
U ekonomiji se pojam monopol definiše kao trajna tržišna situacija u kojoj postoji samo jedan davatelj, prodavac određene vrste proizvoda ili usluga.
Glavna osobina monopola jeste da ne postoji konkurencija na tržištu za tu vrstu robe ili uslugu koja se nudi, ali i nedostatak prihvatljive robe koja bi mogla da se ponudi u zamenu.
Monopol se može podeliti prema nekoliko kriterijuma. Prva je podela na prirodni (trgovina sa nekim prirodnim resursima koji su retki, npr. sa retkim rudama), državni (država omogućava samo jednom privredniku da obavlja određene delatnosti na nekom području – javna preduzeća) i licencni monopol (trgovina sa inteektualnim vlasništvom, kao što su patent i autorska prava).
Zatim postoji i podela na prirodni, zakonski, ekonomski i oktopodski monopol.
Monopoli počinju da se razvijaju sa novim talasom tehničkih dostignuća i pronalazaka, krajem prošlog veka. Naravno taloženje i umnožavanje kapitala samo od strane pojedinih vlasnika ključni su temelji nastanka i glavni uslovi za stvaranje monopola. Monopoli se razvijaju sve većom podelom stanovništva na bogate, koji imaju ogromne količine kapitala i na siromašne, koji žive od danas do sutra.
Iako je savremena tržišna utakmica zasnovana na slobodnoj konkurenciji, opet postoje i razvijaju se i monopolske strukture u kojima ima samo jedan prodavac i samo jedan kupac.
