Šta je pica? Koja je originalna receptura pice i čije je ona tradicionalno jelo?
Pica je gastronomski specijalitet italijanske kuhinje koji se uglavnom pravi od razvučenog okruglog testa, premaza od paradajz sosa, topljenog sira i drugih sastojaka. Karakteristična je po svom prilagodljivom ukusu i jednostavnoj pripremi.
Kao jedno od najpopularnijih jela u svetu, može se degustirati viljuškom i nožem u formalnim prilikama, poput restorana, ali i u ležernijim varijantama bez escajga – odnosno rukom.
Pre nastanka specijalizovanih ugostiteljskih objekata u kojima se služi isključivo pica, poput vrhunskih picerija na Vračaru u Beogradu, ali i drugim opštinama u prestonici i drugim gradovima u Srbiji, ovaj aromatični delikates se pripremao isključivo kod kuće.
Saznajte više o poreklu pice, vrstama i načinu spremanja, kao i koja je najpoznatija pica danas.
Istorija pice – etimologija reči “pica”
Pojedini spisi ukazuju na to da se reč “pica” prvi put pominje još davne 997. u gradu Gaeti (današnja Italija), međutim tadašnja receptura nije bila ni približna modernoj.
Važno je napomenuti da je Gaeta u tom periodu bila pod upravom nekadašnje Vizantijske grčke, te neki sumnjaju u njeno istinsko italijansko poreklo.
Etimologija otkriva da pojam potiče od dijalekatske reči “pinza” od latinskog “pinsere”, što se prevodi kao pečatiti (jer oblikom podseća na pečat). Drugi etimolozi sugerišu da je ona povezana sa lombardskom rečju “bizzo” ili “pizzo”, što se prevodi kao zalogaj (podseća na englesku reč “bite”).
Kada i gde je nastala prva pica?
Grad Gaeta je lociran nekoliko kilometara severozapadno od Napulja, u kome je zvanično nastala i prva pica.
Naime, 1552. godine je ovo jelo dobilo svoj glavni sastojak – paradajz.
Tokom 15. i 16. veka su brojne ekspedicije istraživale američki kontinent i otkrile novu hranu i začine, a 1552. godine su istraživači doneli paradajz iz Perua u Španiju. Ubrzo nakon toga je ova namirnica pristigla u Italiju zahvaljujući tadašnjem napuljskom namesniku, Pedru Avarezu de Toleda.
Do tada je “pica” bila jeftino jelo, namenjeno prehrani radne snage ili je služila kao materijalna nadoknada/porez. U dokumentu iz Gaete (gde se “pica” prvi put pominje) se navodi da će sin feudalca dodeliti jelo lokalnom biskupu kao godišnji danak.
Pice su bile sačinjene od pljosnatog testa koje je bilo premazano maslinovim uljem, sirom, lekovitim biljkama i slatkim urmama. Testo je ličilo na somun fokačo (focaccia) i veruje se da je on preteča pica testa, a nastao je za vreme starih Etruraca.
Sa dolaskom paradajza, ovo jelo preuzima svoj karakterističan izgled i ukus!
Margarita – prva moderna pica
Prvi moderan recept, koji i danas nosi titulu najpopularnijeg, se vezuje za kraljicu Margaritu Savojsku i kralja Umberta. Oni su, tokom zajedničkog putovanja, zahtevali posebnu picu sa sastojcima koji su neodoljivo podsećali na italijansku zastavu.
Tako je 11. juna 1889. godine, u čast kraljice Italije, napuljski kuvar Rafael Espozito iz picerije Brandi kreirao “Margaritu” – picu sa paradajzom, mocarela sirom i bosiljkom, sa ciljem da predstavi nacionalne boje.
Rafaelovi potomci u svom lokalu još uvek sa ponosom drže zahvalnicu kraljevskog dvora, u kojoj je kraljica istakla svoje zadovoljstvo ovim delikatesom.
Neki podaci sugerišu da je ova vrsta pice samo kopija “Marinara” pice iz 1734. godine, jer su sastojsci vrlo slični (razlika je što nema sira). Nezavinso od mišljenja, ovaj specijalitet i danas nosi naziv Margarita.
U istoriji je ovaj momenat zabeležen kao prekretnica razvijanja pice u Italiji, te su nastali novi recepti, od kojih je sfincione pica (deblje testo isečeno u obliku pravougaonika) bila nešto popularniji izbor.
Vrste pica
Danas postoji gotovo bezbroj varijacija ovog italijanskog specijaliteta, međutim određene recepture drže primat po pitanju kvaliteta i popularnosti.
S tim u vezi, ovo su neke od najučestalijih vrsta pica:
- Kaprićoza (Capricciosa) – nastala je 1937. godine u Rimu. Enea Dantea Santerini, vlasnica restorana La Capricciosa, je osmislila ovu varijaciju pice. Nastala je utroškom neiskorišćenih namirnica u restoranu, a porodica tvorca je 1952. godine dobila patent na specijalitet. Osnovni sastojci paradajz sos , pečurke, mocarela sir, masline, šunka i origano.
- Quattro Formaggi – poznatija i kao pica sa 4 vrste sira. Receptura je osmišljena u regionu Lacija u 18. veku. Osnovni sastojci su paradajz sos, mocarela, gorgonzola, sir edam i parmezan.
- Quattro Stagioni – doslovan prevod sa italijanskog jeste “četiri godišnja doba”. Naziv je dobila po tome što je pica podeljena na 4 jednaka dela koji simbolišu 4 sezone. U skladu sa tim, četvrtina za zimu je sastavljena od kuvanog jaja i šampinjona, četvrtina za proleće od maslina i artičoka, leto od pršute i slatke paprike, a jesen od paradajza i mocarele.
- Napolitana (Pizza Napoletana) – sačinjena je od mocarele i sosa od paradajza. Ona ujedno poseduje i najmanje kalorija od preostalih varijacija.
Ovaj delikates je toliko popularan, da je vremenom osnovan i Međunarodni dan pice, koji se obeležava svakog 9. februara širom sveta.
