Termin jurisdikcija potiče od latinske kovanice jurisdictio, odnosno od reči jus, juris koja znači pravo i reči dictio koja znači govoriti. Koristi se kao sinonim za pravosuđe, sudstvo, ali i za nadležnost i delokrug suda.
Na primer, s obzirom na predmet osnovni sud ima jurisdikciju, nadležnost nad svim građanskim, lokalnim parnicama, dok okružni sud odlučuje o žalbama na presude prvostepenih (osnovnih) sudova. Sudovima se dodeljuje i jurisdikcija prema teritoriji, pa tako osnovni sud jednog grada ima nadležnost samo u tom gradu ili mesnoj zajednici.
Takođe, može se govoriti i o jurisdikciji državne vlasti na njenoj teritoriji. To znači da prava i obaveze države deluje u određenim stvarima na svojoj teritoriji, što je vrlo blisko pojmu suvereniteta.
U rimskom pravu pojam jurisdikcija označavao je funkciju sudije, magistrata koja se sastojala u upoznavanju stranaka sa pravnim normama koje će se primeniti na predmet koji je iznesen pred njega. U engleskom pravu označava uopšteno vlast, ali i sudsku vlast i njegovo ovlašćenje da presudi u konkretnom slučaju.
Postoji i takozvana univerzalna jurisdikcija. Ona se u međunarodnom krivičnom pravu upotrebljava kada određene zemlje propisuju proširenje primene sopstvenog krivičnog prava na osnovu univerzalnog principa, te ne zahtevaju ni da se počinilac međunarodnog krivičnog dela nalazi na njihovoj teritoriji.
