Šta je referendum? Šta znači fraza “izaći na referendum”?
Oblik neposredne demokratije, tj. oblik neposrednog učešća građana u vršenju državne vlasti i donošenju političkih odluka naziva se referendum.
Često smo u prilici da u medijima čujemo izraze poput “izaći na referendum”, “raspisan referendum u našoj zemlji” ili “fakultativni referendum”, a koliko nas je upoznato sa tačnim značenjem pojma referendum?
Ako posmatramo ovaj pojam sa strane etimologije, videćemo da on potiče od istoimene latinske reči (referendum) čije doslovno značenje glasi: ono o čemu treba da se izvesti. Referendum se definiše kao oblik neposredne demokratije, odnosno oblik neposrednog učešća građana u vršenju državne vlasti i donošenju političkih odluka.
Drugim rečima, referendum je pravo naroda da opštim glasanjem odluči o nekom važnom pitanju, kao što je donošenje novog zakona i tome slično. U ustavu nekih država referendum se definiše kao opštenarodno glasanje o naročito važnim pitanjima koja se odnose na usvajanje ili odbacivanje nekog važnog zakonskog akta.
Posmatrano kroz istoriju videćemo da je praksu referendum prvi uveo Napoleon kada je postavio pitanje da li ga narod prihvata za doživotnog konzula, odnosno da li se priznaje naslednost carske titule u njegovoj porodici.
Građani bi putem referenduma trebali da se izjasne da li su za ili protiv određenog akta, zakona ili neke druge političke odluke. Obično je reč o odlukama čije se donošenje planira, ali to mogu biti i već unapred donešene odluke. Bitno je istaći da se građani na referendum izjašnjavaju tajno i neposredno.
Postoji više podela referenduma, pa tako po obaveznosti odluke može biti savetodavni i obavezujući, po obaveznosti obavezni ili fakultatitivni, po dejstvu odluke konstitutivan ili abrogativan, a po vremenu održavanja može biti prethodni ili naknadni.
